چرا بلاها بیشتر و بیشتر میشود؟/عاشقانه بازیهای جاسوس استرالیایی در زندان ایران! /چشم انداز روشن از احیای برجام
تاریخ انتشار: ۲۶ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۷۷۰۹۵۶
به گزارش «تابناک» روزنامههای امروز چهارشنبه ۲۶ مردادماه در حالی چاپ و منتشر شد که شمارش معکوس برجام و تحلیلهای کارشناسان درباره نتایج احتمالی توافق، بحران آب در پایتخت آب؛ شهرکرد و پرونده آژانس در مورد ایران چگونه میتواند مختومه شود؟ در صفحات نخست روزنامههای امروز برجسته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشتها و سرمقالههای منتشره در روزنامههای امروز را مرور میکنیم:
چرا بلاها بیشتر و بیشتر میشود
«جهانصنعت» طی یادداشتی در شماره امروز جهان صنعت نوشت: آنهایی که در دهه ۱۳۵۰ جوان یا نوجوان یا میانسال بودند یادشان میآید رادیو به مثابه رسانهای که بیشترین شهروندان ایرانی را همراه خود میدید برخی برنامههای اختصاصی نیز برای گروههای اجتماعی تهیه میکرد و از راه صدا به گوش ایرانیان میرساند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
شوربختانه باید گفت جامعه ایرانی امروز حالت همان کارگر بیاحتیاط را دارد یا همان کارفرمایی است که برای خرید تجهیزات ایمنی پول ندارد یا دارد و نمیدهد. ایران امروز از هر سو با بلاهای طبیعی و غیرطبیعی در سیاست داخلی، سیاست خارجی، امور اجتماعی، اقتصادی و سیاسی روبهرو میشود. سیل و کمآبی و خشکسالی، از کار افتادن نیروگاهها در اوج مصرف برق، خالی شدن سدها، کاهش و پایانپذیری ظرفیت تولید بنزین نسبت به مصرف، تورم پرشتاب و نفسگیر، سرمایهگذاری منفی در بخشهای گوناگون و عدم تعادلهای زیرساختی و نیز عقب افتادن ساخت و مرمت زیرساختهای فیزیکی در بخشهای گوناگون بلاهایی هستند که شهروندان ایرانی آن را تجربه میکنند و خشمگین شدهاند. داستان نبود آب آشامیدنی در شهرکرد و برخی مناطق دیگر چهارمحالوبختیاری که روزگاری ۱۱ درصد آب ایران را تامین میکرد یک نمونه از همین داستان است و ایرانیان مصداق همان کارگرند که هر بلایی است سر اینها میآید. آیا ایرانیان آنقدر بدبختی بر سرشان آمده که نسبت به آن کرخت و جادوزده شدهاند؟ بیتابی شهروندان شهرکرد و اعتراض به بیآبی ۹روزه نشان میدهد آنها رفتاری مدرن داشته و درک کردهاند باید به دولت اجازه داد اگر توانایی دارد مساله را حل کند، اما این رفتار مدرن تابآوری لازم برای تشنههای شهرکردی را نداشت. حال البته هواداران دولت به بایگانی معجزه رفته و گفتهاند این بیآبی و نبود آب خوردنی در مرکز یک استان به دلیل کمکاری دولت روحانی است که البته این ترفند دیگر جایی در میان شهروندان ایرانی ندارد. حالا که دولت از دست بیعرضهها و غربگراها به دست انقلابیون و نیز کسانی که در دولت احمدینژاد وزیر و معاون بودند افتاده و تحریمها نیز دور زده شده است چرا باید شهروندان یک مرکز استان ۹ روز را با درد و رنج بیآبی سپری کنند.
عاشقانه بازیهای جاسوس استرالیایی در زندان ایران!
زهرا توحیدیان طی یادداشتی در وطن امروز نوشت: گیلبرت در مستند «۶۰ دقیقه استرالیا» که فروردینماه سال جاری پخش شده، ادعاهای مضحکی را مطرح میکند؛ که مسؤول پروندهاش، فردی به نام قاضیزاده، عاشقش شده، برایش در زندان پیتزا و کیک تولد خریده و گیلبرت هم از احساساتش استفاده میکرده و اطلاعات به دست میآورده و نامههایی را روی کاغذ و دستمال کاغذی نوشته و به خانوادهاش در استرالیا رسانده است. اما وقتی میفهمد آزادیاش نزدیک است، به طرف میگوید علاقهای به او ندارد؛ قاضیزاده هم (که دچار شکست عشقی شده) گیلبرت را به زندان قرچک میفرستد و آزادیاش را ۷ ماه به تأخیر میاندازد!
آنها که از ماجرا باخبرند به این روایت پوزخند میزنند. او در این مستند نمیگوید دادگاههایش چطور برگزار شده، یا چند بار و چطور با سفیر کشورش ملاقات کنسولی داشته، نمیگوید که در قرچک با دبیر وقت ستاد حقوق بشر و رئیس وقت سازمان زندانها دیدار کرده و آن دو، ساعتها با زندانیان از جمله گیلبرت گفتگو کردهاند و وقتی از او پرسیدهاند چه چیزی لازم دارد، از کمبود سبزیجات گلایه کرده و خواهان دسترسی به کتانیهایش شده تا علاوه بر سالن ورزشی، بتواند در حیاط بزرگ بندشان هم بدود. نمیگوید شایعه بیاساس خودکشیاش چطور در رسانهها پخش شده، یا اینکه هدفش از سفر به ایران چه بوده است؛ بلکه در مستند فقط روایت میشود که همسر اسرائیلیاش پس از دستگیری او، به او خیانت کرده و وقتی مجری از او میپرسد علت این موضوع چیست، خانم پژوهشگر خیلی راحت میگوید نمیداند و ترجیح داده به این بحث ورود نکند.
مهم آن است که در فقدان روایت صحیح از پروندههایی که بعد بینالمللی پیدا میکنند، فرصت برای داستانپردازیهای خیالی و خدشه به وجهه جمهوری اسلامی ایران و عدلیه آن فراهم میشود؛ از دستگاه قضایی و نهادهای امنیتی انتظار نمیرود جزئیات همه پروندهها را به اطلاع افکار عمومی برسانند، اما چه میشد اگر بخشی از اسناد ارتباطات خانم گیلبرت با شبکههای جاسوسی، به صورت مدیریت شده منتشر یا دلیل انتقال او به زندان قرچک بیان میشد؟
یا حتی بعد از آزادیاش، تصاویری از دوربینهای مداربسته از سلولهایش یا حتی حین بازجویی به رویت افکار عمومی میرسید یا بخشهایی از دادگاههایش با حضور وکیل و نماینده دولت متبوع او علنی میشد؟
دستگاه قضا به شفافیت هدفمند و پاسخگویی فعالانهتری نیاز دارد، چه خوب است حالا که رئیس عدلیه وارد میدان شده و چهره به چهره و از نزدیک پیچیدگیهای فرسایشی رسیدگی به پروندهها را میبیند، به این بخش همواره مورد غفلت نیز ورود کند تا جاسوسهایی، چون «کایلی مور گیلبرت» بعد از آزادی به لطف رأفت اسلامی، به دروغپراکنیهای خیالی مبادرت نکنند.
چشم انداز روشن از احیای برجام
مرتضی مکی تحلیلگر مسائل بینالملل طی یادداشتی در شماره امروز آرمان ملی نوشت: چشمانداز احیای برجام بارها ایجاد شده بود و آقای اولیانوف، نماینده روسیه نیز در مصاحبههای خود از احیای قریبالوقوع برجام خبر میداد. در خصوص فضای موجود در مورد احیای برجام نیز با گمانهزنیهایی از سوی مقامات ایرانی، اروپایی و آمریکایی مواجه هستیم. ابهاماتی همچنان وجود دارد که توپ را در زمین یکدیگر میاندازند. ظاهرا جمهوری اسلامی ایران توپ را در زمین آمریکا انداخته و منتظر پاسخ آمریکاست. نکته جالب درباره اظهارنظر آقای امیرعبداللهیان درخصوص آخرین تحولات در پیشنویس متن نهایی اتحادیه اروپا این است که ایشان اعلام کرد اگر آمریکاییها انعطاف لازم را نشان ندهند، بحث از بنبست نکرده بلکه از گفتوگوی بیشتر سخن گفتند. این امر نشان میدهد که برای جمهوری اسلامی ایران این آخرین متن نیست و اگر نتیجه مورد نظر را نداشته باشد به دنبال پایان دادن مذاکرات نیست و از ضرورت احیای برجام به خوبی آگاه است. ولی وزنه احتمالات مثبت درخصوص احیای برجام بسیار سنگینتر از وزنه عدم احیای آن است و این میتواند یک چشمانداز روشنی را از احیای برجام ایجاد بکند. بازار نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و ما شاهد کاهش ارزش دلار و سکه هستیم همانطور که در بازارهای دیگر نیز تا حدودی این نوسانات دیده میشود. اما قطعا شوک احیای برجام زمانی میتواند در روند تحولات اقتصادی کشور موثر باشد که بتوانیم از وضعیت احیای برجام، حداکثر بهرهبرداری و استفاده را بکنیم و همچون سال ۹۵ به گونهای نباشد که در روزهای احیای برجام، اظهارنظرها و رفتارهایی با هیاتهای دیپلماتیک و غیرتجاری صورت میگرفت که عملا برخی از آنها فرصت سوزی بود. ولی خوشبختانه در این دوره شاهد هستیم که مخالفان برجام نیز همگام و همسو با احیای برجام شدند که نکته مثبتی است و حالا امیدواریم که در صورت احیای برجام از این روند حداکثر بهرهبرداری بشود. نباید فقط به جنبههای اقتصادی احیای برجام نگاه کرد. قطعا برجام تبعات زیادی هم در عرصه سیاست خارجی، سیاست منطقهای ایران و هم در برابر تحولات و بحرانهای خاورمیانه به دنبال خواهد داشت و همزمان با احیای برجام باید دستورکارهای دیگری را نیز مدنظر قرار دهیم. بهخصوص موضوع افایتیاف که باید تکلیف آن مشخص شود چراکه در غیر اینصورت، اگر گشایش مالی هم ایجاد شود بسیار محدود و سخت خواهد بود. به هر حال به نظر میرسد برجام ۲۰۱۵ در روندی اجرا شد که اگر به صورت کامل باقی میماند ایران با سهولت بیشتری میتوانست از منافع اقتصادی آن بهرهمند بشود، اما از برجام فعلی انتظار نمیرود که همچون سال ۹۵ آن فرصت و فضا را برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کند. شاهد بودیم در همان دو سالی که برجام اجرا شد، بیش از صد هیات تجاری و اقتصادی به ایران آمدند و یک فضای امیدبخش و اطمینان بخشی در کشور ایجاد شده بود، قراردادهای بلندمدتی با ایرلاینها و شرکتهای هواپیمایی، چون بوئینگ و ایرباس منعقد شد. توتال با یک سرمایهگذاری پنج میلیارد دلاری وارد عسلویه شد و حتی خودروسازهای اروپایی با جدیت بیشتری بعد از یک دوره تحریم وارد ایران شدند. اینها نشانهای از خوشبینی از فضای اقتصادی ایران در آن زمان بود، ولی در این شرایط به نظر نمیرسد به سادگی و به سرعت فضای اعتمادساز در کشور ایجاد بشود. نباید انتظارات از برجام را خیلی بالا برد. تبعات احیای برجام سایه تحریمهای شدیدتر علیه ایران را برخواهد داشت و در میان مدت و بلندمدت قطعا جمهوری اسلامی ایران میتواند بهره بهتری از فضای منطقه و جهان و بازگشت به بازار انرژی جهان استفاده ببرد.
منبع: تابناک
کلیدواژه: محرم ماهواره خیام هوشنگ ابتهاج سلمان رشدی سامانه سماح بازگشت آزادگان مذاکرات وین مرور روزنامه ها آرمان ملی کیهان وطن امروز اعتماد شرق محرم ماهواره خیام هوشنگ ابتهاج سلمان رشدی سامانه سماح بازگشت آزادگان مذاکرات وین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۷۷۰۹۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
در سفر رافائل گروسی به تهران موارد اختلافی ایران و آژانس حل خواهد شد؟
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از تسنیم، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اوایل هفته جاری به منظور رایزنی و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران و همچنین شرکت در نخستین کنفرانس بینالمللی علوم وفنون هستهای ایران که در شهر اصفهان برگزار میشود، به ایران سفر خواهد کرد.
این سفر با توجه به تحولات و شرایط منطقه و همچنین با توجه به روابط ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی و موارد ادعایی آژانس علیه برنامه صلح آمیز هستهای ایران دارای اهمیت خاصی است و میتواند در صورت رویکرد فنی و عدم توجه به مسائل سیاسی به اصلاح روند غیرسازنده آژانس در برابر ایران منجر شده و همکاریهای فیمابین را افزایش دهد.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در طی سالهای گذشته بدون توجه به همکاریهای گسترده ایران با آژانس و اعطای دسترسی به این نهاد برای بازرسی، ادعاهای سیاسی خود علیه برنامه صلح آمیز هستهای ایران را در گزارشهای فصلی به شورای حکام و همچنین در مصاحبههای صورت گرفته با رسانهها مطرح کرده است.
در آخرین گزارش فصلی گروسی به شورای حکام در اسفند ماه سال گذشته نیز رویکرد سیاسی مدیرکل مشهود است که از رویکرد ایران در کاهش همکاری با این آژانس انتقاد کرده و در خصوص مسائلی از جمله پادمان و اصطلاح دو مکان باقی مانده، توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ و همچنین بازرسیها ادعاهای قبلی را تکرار کرده است.
موضوع مربوط به اصطلاح «دو مکان» و اسناد غیرمعتبرسال ۱۳۹۸ آژانس بینالمللی انرژی اتمی بر اساس یک سری اسناد مجهول الهویه و غیر معتبر که توسط رژیم صهیونیستی منتشر شده بود، ادعایی را علیه ۴ مکان مطرح کرد و ادعا کرد ایران در ۴ منطقه ورامین، تورقوزآباد، آباده (مریوان) و آزمایشگاه جابر بن حیان غنی سازی یا اعمال خارج از پادمان انجام شده است.
طی مذاکرات و رایزنیها موضوع آزمایشگاه جابر بن حیان در نتیجه همکاری ایران مطابق با بند ۷.۶ گزارش آژانس بسته شده است و همچنین پس از سفر گروسی در اسفند ماه ۱۴۰۱ به تهران و مذاکرات انجام شده پرونده مربوط به آباده نیز بسته شد. در گزارش مدیرکل به شورای حکام در خرداد سال ۱۴۰۲ آمده است که بازرسان تحقیقات خود را در مورد آثار اورانیوم در مریوان، در نزدیکی شهر آباده، در حدود ۵۲۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران بستهاند.
در آخرین گزارش آژانس به شورای حکام در اسفندماه ۱۴۰۲ دو مکان ادعایی باقیمانده آژانس همچنان وجود دارد و گروسی در این گزارش مدعی شد که «ایران توضیحات فنی معتبری برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در ورامین و تورقوزآباد به آژانس ارائه نکرده و آژانس را از مکان یا مکانهای فعلی مواد هستهای یا تجهیزات آلوده مطلع نکرده است».
آژانس تاکنون اسناد معتبری در این خصوص ارائه نکرده و صرفا بر اساس اطلاعات ادعایی و مجهولالهویه رژیم صهیونیستی در این خصوص، ازریابیهای خود را انجام داده است. ایران نیز در پاسخ به این ادعا به صراحت بیان کرده که هیچ مکانی که باید تحت موافقتنامه پادمان جامع (CSA) اعلام شود، وجود ندارد؛ از جمله از طریق یادداشتهای توضیحی INFCIRC/۱۱۵۹ مورخ ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۱۱۳۱ مورخ ۱۴ سپتامبر ۲۰۲۳، INFCIRC/۹۹۶ مورخ ۷ ژوئن ۲۰۲۲ و INFCIRC/۹۶۷ مورخ ۳ دسامبر ۲۰۲۱ که توسط ایران ارسال شده است.
در یادداشت توضیحی ایران در اسفند ماه سال گذشته نیز تاکید شده که در خصوص "ورامین"، هیچ مکان اعلام نشدهای (که اعلام آن) طبق موافقتنامه پادمان جامع (CSA) الزامی باشد، وجود نداشته است.
ایران در این یادداشت نوشت: «ادعای وجود "کارخانه در مقیاس آزمایشی اعلام نشده که بین سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ مورد استفاده قرار میگرفته است" فاقد اطلاعات موثق و اسناد معتبر تأیید شده، بلکه مبتنی بر اسناد جعلی و غلط ارائه شده توسط یک نهاد معلومالحال است. ارجاع آژانس صرفاً به تصاویر ماهوارهای بیکیفیت برای ارزیابی اینکه «... کانتینرهای خارج شده از ورامین در نهایت به تورقوزآباد منتقل شدند...» کافی و صحیح نیست، زیرا هزاران کانتینر مشابه در سراسر کشور در حال حرکت هستند. ادعای جابجایی یک کانتینر از مکانی به مکان دیگر، نمیتواند تنها با تصاویر ماهوارهای کم کیفیت طرح و پیگیری شود.»
ایران همچنین در خصوص تورقوزآباد نیز با بیان اینکه هیچ سند معتبری تاکنون ارائه نشده است، در یادداشت توضیحی خود تصریح کرد: «ارزیابی آژانس براساس اطلاعات و شواهد معتبر نیست. تورقوز آباد در واقع یک مکان صنعتی است که شامل انواع انبارها و اماکن نگهداری مواد شوینده، مواد شیمیایی، مواد غذایی، پارچه و منسوجات، لاستیک و قطعات خودرو، لوله و اتصالات و برخی ضایعات صنعتی است. این مکان در چنین منطقهای مناسب برای انبار مواد هستهای نیست. در مورد فرض نادرست آژانس مبنی بر بیرون بردن کانتینرها به شکل دست نخورده از این مکان نیز اطلاعاتی که اثبات میکند فرض آژانس صحیح نیست قبلاً به آژانس ارائه شده است.»
ایران توضیحات فنی خود در خصوص این ادعاها را در گزارشاتی مختلف به آژانس ارائه کرده اما رویه سیاسی در این نهاد بینالمللی و تحت تاثیر قرار گرفتن توسط رژیم صهیونیستی تاکنون باعث شده که با وجود اینکه هیچ سند معتبر مبنی بر تخلف ایران در طی این سالها وجود ندارد، این موارد ادعایی توسط آژانس بسته نشود.
ایران به طور داوطلبانه به آژانس اجازه دسترسی اعطا کرده و اطلاعات و توضیحاتی در مورد این مکانها به آژانس ارائه کرد. این در حالی بود که آژانس اسناد معتبری را در رابطه با ادعای خود درباره «مواد هستهای اعلامنشده و فعالیتهای مرتبط هستهای» به ایران ارائه نکرد و ایران هرگز موظف نبوده است که اسناد غیرمعتبر و ساختگی را بهعنوان اطلاعات مرتبط با پادمان در نظر بگیرد و به درخواستهای آژانس پاسخ دهد. با این حال، متأسفانه آژانس تمامی اسناد ساختگی و اطلاعات جعلی ارائه شده توسط رژیم اسرائیل را معتبر میداند. این امر باعث شده است که آژانس بر این اساس ارزیابی اشتباه و نتیجهگیری غیرقابل اعتمادی داشته باشند.
کد اصلاحی ۳.۱ و توقف اجرای آن توسط ایرانبه دنبال خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و ناتوانی اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی آلمان و فرانسه و انگلستان در اجرای تعهدات خود، ایران بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، تمام اقدامات شفافساز داوطلبانه فراتر از موافقتنامه پادمان جامع خود از جمله اجرای کد اصلاحی ۳.۱ (همانطوری که در بند ۶۵ پیوست برجام مشخص شده است) را متوقف کرد.
پس از این عمل ایران، آژانس نیز با انتقاد از توقف موقتی اجرای کد ۳.۱ توسط ایران، آن را عدم اجرای موافقتنامه پادمان تلقی کرد. گروسی نیز در گزارشات و مصاحبههای خود سعی کرد ایران را ناقض توافقات بداند. وی در در نشست افتتاحیه شورای حکام آژانس در خصوص برنامه هستهای ایران مدعی شد: «ایران همچنین نیاز به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ دارد که یک تعهد قانونی برای ایران است. این مسائل پادمانی باقیمانده ناشی از تعهدات ایران ذیل توافقنامه پادمان جامع است و باید حل و فصل شود تا آژانس در موقعیتی باشد که تضمین دهد برنامه هستهای ایران منحصراً صلح آمیز است.»
مسئلهای که آژانس فراموش کرده این است که تصمیم ایران برای توقف اجرای تعهدات خود تحت برجام کاملاً مطابق با حقوق ذاتی آن طبق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام و در پاسخ به خروج غیرقانونی آمریکا از برجام بود و این واقعیت آشکار نمیتواند مبنایی برای آژانس و دیگر کشورهای غربی برای خواستههای فراتر از انپیتی و همچنین خودداری از انجام تعهدات خود باشد.
کد ۳.۱ جزء لاینفک ترتیبات فرعی موافقتنامههای پادمان جامع آژانس بینالمللی انرژی اتمی با کشورهای غیر هستهای طرف معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) است. این آیین نامه از دولتها میخواهد که در مورد تاسیسات جدید به طور معمول حداکثر ۱۸۰ روز قبل از بارگذاری مواد هستهای به آژانس گزارشاتی ارائه شود.
مدیرکل آژانس در این خصوص مدعی است که مبنای قانونی پذیرش کد اصلاحی ۳.۱ از سوی ایران، ماده ۳۹ موافقتنامه پادمان است و قانونی بودن یا غیرقانونی بودن تصمیم ایران مبنی بر توقف اجرای این آییننامه باید بر اساس مفاد این ماده ارزیابی شود.
اما ماده ۳۹ در مورد تعلیق اجرای آیین نامه ساکت است و به طور خاص به توقف اجرای قانون اشاره نکرده است. بنابراین، برای ارزیابی اینکه آیا توقف اجرای کد اصلاحی ۳.۱ توسط ایران نقض تعهدات بینالمللی این کشور است، بررسی اسناد حقوقی مربوط به غیر از موافقتنامه پادمان ضروری است.
نکته مهم دیگر این است که این بند ۶۵ برجام بود که ایران را ملزم به اجرای مجدد کد اصلاحی پس از سال ۲۰۱۵ کرد. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در واقع شرایطی را فراهم میکند که تحت آن ایران میتواند تعهدات خود از جمله تعهد به اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را به حالت تعلیق درآورد. به طور خاص، بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام شرایطی را که اجازه چنین تعلیقی را میدهد، بیان میکند. ایران، متعاقب اعمال مجدد تحریمها توسط ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ و عدم پایبندی امضاکنندگان اروپایی به تعهدات خود در برجام، به تدریج تعهدات برجامی خود را کاهش داد و در فوریه ۲۰۲۱، اجرای کد اصلاحی ۳.۱ را متوقف کرد.
در نتیجه، توقف اجرای کد اصلاحی توسط ایران با تعهدات برجام همسو بوده و نقض آن محسوب نمیشود. برجام، به عنوان یک توافق عمومی و جزء لاینفک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (۲۲۳۱)، بر اساس ماده ۱۰۳ منشور سازمان ملل متحد، بر سایر معاهدات از جمله موافقتنامههای پادمان اولویت دارد. همانطور که در بالا ذکر شد، برجام، تحت شرایط خاصی، کاهش و تعلیق تعهدات برجامی ایران از جمله تعهد این کشور به اجرای کد اصلاح شده را مجاز دانسته و مدیرکل آژانس نمیتواند در ارزیابی قانونی یا غیرقانونی بودن تعلیق این موضوع را نادیده بگیرد.
این کشور ایران نبود که توقف اجرای این کد را آغاز کرد. در عوض، این اقدامات خصمانه برخی از دولتها بود که ایران را مجبور به توقف اجرای این قانون در سال ۲۰۰۷ و بار دیگر در سال ۲۰۲۱ کرد. تعلیق اجرای کد اصلاحی پیامد مستقیم شکست برخی کشورها در پایبندی به تعهدات خود در برجام است. اگر این کشورها نقضهای خود را اصلاح کنند و مسئولیتهای خود را از سر بگیرند، ایران آماده است تا پاسخ متقابل را بدهد.
مسئله بازرسان آژانس۲۵ شهریور ماه ۱۴۰۲ بود که خبری توسط آژانس مبنی بر اینکه برخی از بازرسان این نهاد توسط ایران لغو انتصاب شدهاند، منتشر شد. ایران ۸ بازرس فرانسوی و آلمانی آژانس را براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس ( INFCIRC ۲۱۴) و در پی سوءاستفادههای سیاسی سه کشور اروپایی در جلسه شورای حکام لغو انتصاب کرد.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه پس از این لغو انتصاب اعلام کرد: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیادهخواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند. ایران پیشتر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفادههای سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.
بعد از این عمل متقابل ایران، آژانس واکنش نشان داد و گروسی نیز در گزارشات و مصاحبههای خود با انتقاد از این لغو انتصاب مدعی شد که عمل ایران اجرای عادی فعالیتهای راستی آزمایی آژانس در ایران را متاثر میکند. وی در بیانیه ۱۶ سپتامبر خود در این باره نوشت: «تجربه نشان میدهد که حذف/ اخراج/طرد بازرسان آژانس بر دستور کار( وظیفه) اساسی آژانس در راستی آزمایی تأثیر میگذارد و روشی برای کار همکارانه نیست.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی ,
در بحث لغو انتصاب بازرسان آژانس گروسی باید به جای فرافکنی به اصل موضوع بپردازد. وی مدعی است که ایران بر اساس ملیت بازرسان آنان را اخراج کرده و نباید انتصاب آنان را لغو میکرد. این در حالی است که طبق قانون ایران حق دارد نه تنها قبل از انتصاب بازرسان بلکه حتی بعد از آن نیز انتصاب آنان را لغو نماید.
براساس توافق نامه جامع پادمانی کشورهای عضو حق دارند از پذیرش یک یا گروهی از بازرسها که آنها را فاقد صلاحیت تشخیص دادند، اجتناب کنند یا ماموریت شان را کان لم یکن فرض و یا نیمه تمام بگذارند و اعمال این حق هیچ نیازی به حصول یا وجود شرایط خاصی ندارد و کشور کاملا مختار است.
براساس بند یک ماده ۹ توافقنامه جامع پادمانی، آژانس باید رضایت ایران را برای بازرسان پیشنهادی خود دریافت نماید. همچنین براساس بند دو همان ماده چنانچه ایران چه در زمان پیشنهاد بازرس یا هر زمان دیگری پس از انتخاب یک بازرس با آن مخالف باشد، آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را به دولت ایران پیشنهاد نماید. براساس بند سه ماده مزبور چنانچه در اثر خودداری مکرر دولت ایران از قبول بازرسین پیشنهادی آژانس، اجرای بازرسی بر طبق موافقتنامه دچار وقفه گردد، این مخالفت باید از طرف مدیرکل آژانس به شورای حکام ارجاع داده شود. با توجه به متن صریح موافقتنامه جامع پادمانی ایران میتواند بدون هرگونه توضیحی و در هر زمانی که بازرس یا بازرسینی را فاقد صلاحیت تشخیص داد از پذیرش آنها اجتناب کند و آژانس باید بازرس یا بازرسین دیگری را جایگزین نماید.
براساس گزارشهای منتشر شده بخش پادمان، آژانس برای انجام وظائف پادمانی در چارچوبهای مختلف پادمانی از خدمات حدود ۴۰۰ بازرس از ۸۰ ملیت مختلف از کشورهای عضو بهره میبرد. از این تعداد حدود ۱۲۰ بازرس برای انجام بازرسی و راستی آزمایی فعالیتهای هستهای درچارچوب تعهدات پادمانی ذیل توافقنامه جامع پادمانی کشور جمهوری اسلامی ایران منصوب شدهاند. یعنی چیزی حدود یک سوم کل تعداد بازرسهای آژانس. پس از لغو انتصاب ۸ بازرس نیز ایران ۱۴ بازرس جدید آژانس را پذیرفت و آژانس هیچ اشارهای به این انتصابهای جدید نکرد و این رویکرد آژانس حرفهای نیست!
در بیانیه گروسی در این خصوص همچنین لغو انتصاب بازرسان را مسبوق به سابقه دانسته اما اگر موضوع مسبوق به سابقه است و قبلا نیز چنین شرایطی رخ داده بود چرا آژانس با توجه به سوابق قبلی پیش بینی لازم را برای جلوگیری از وقوع مجدد چنین رویدادی در پیش نگرفته بود؟ با توجه به گزارشهای موجود در سال ۲۰۰۷ نیز ایران از پذیرش ۳۸ بازرس احتراز کرد ولی دو طرف در ادامه به توافق رسیدند و آژانس نیز در انجام وظایفاش با مشکلی مواجه نشد. بنابراین رویکرد و وقایع اخیر را میتوان ناشی از ناتوانی فنی آژانس ( در تامین نیروی انسانی متبحر کافی) و هم ناشی از ضعف در انجام مذاکرات و تعامل با کشور عضو دانست.
مدیرکل بدون توجه به حقوق ذاتی کشور عضو و طی سالها بیتوجهی به وظایفی که بر عهده آژانس برای انجام موثر اقدامات پادمانی و بهره گیری از تجربیات قبلی در تعاملات با کشور و نیز استفاده موثر از کلیه منابع از جمله نیروی انسانی متخصص آن شده است، موضوعی را که جزء حقوق کشور عضو است را مبنایی برای فرار از پاسخگویی مناسب به اعضا قرار داد.
آژانس به جای مذاکره با کشور عضو و معرفی بازرسهای جدید مکررا از ایران -برخلاف مفاد ماده ۹ -درخواست میکند که در تصمیماش تجدیدنظر کند و با طرح موضوع در مجامع مختلف در صدد استفاده از موضوع به عنوان ابزاری برای اعمال فشار سیاسی بر کشور است.
در واقع آژانس به جای حل فنی موضوع به دنبال بهره گیری از شرایط سیاسی دنیا و حل آن از طریق سیاسی است که خارج از صلاحیت فنی آن است. این نحوه عملکرد آژانس که برخلاف متن توافقنامه جامع و سازوکارهای به رسمیت شناخته شده در آن است.
فرجام سخناکنون با سفر گروسی به ایران و رایزنی با مقامات جمهوری اسلامی این فرصت فراهم است که همکاریهای ایران و آژانس افزایش یابد. این رویکرد آژانس که خواسته یا ناخواسته در سمت و سوی منافع مقطعی گروهی از کشورهای غربی است میتواند منجر به کاهش اعتبار فنی آژانس شود. سفر پیش رو بستر مناسبی برای گسترش تعاملات ایران و آژانس است و این اتفاق جز با مذاکرات فنی و همچنین عدم سیاسی کاری محقق خواهد شد.
اکنون امیدواری برای همکاریهای بیشتر ایران و آژانس و حل و فصل ابهامات وجود دارد. دولت جمهوری اسلامی ایران بارها حسن نیت خود را نشان داده و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز باید در مقابل همکاریهای ایران، رویکرد متقابل و سازنده داشته باشد.
نکته قبل توجه این است که باید راز موفقیت ایران را در پیگیری همزمان افزایش قدرت هستهای کشورمان در کنار توجه به تعاملات و مذاکرات فنی با آژانس دانست. پیشرفتهای فنّی ایران در حوزههای مختلف هستهای به ویژه غنیسازی نشان میدهد که علیرغم فشارهای مختلف تحریمی و حتی خرابکاری، این حرکت پرشتاب متوقف یا کند نشده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی , سازمان انرژی اتمی ایران , برجام , مذاکرات هسته ای , محمد اسلامی , مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی ,
یکی از فرصتهای مناسب در این سفر شرکت گروسی در اجلاس کنفرانس بینالمللی علوم و فنون هستهای ایران است. کنفرانسی که کاملا جنبه علمی و تحقیقاتی دارد و میتواند تصویر مناسبی از علم هستهای و همچنین فعالیت صلح آمیز ایران به جهان مخابره کند.
طبق گفته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی حدود ۴۷۷ مقاله تاکنون برای این کنفرانس ارائه شده است.
نخستین کنفرانس بینالمللی علوم و فنون هستهای ایران روز دوشنبه ۱۷ اردیبهشت آغاز میشود و قرار است در افتتاحیه آن محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی سخنرانی کند.
کد خبر 849042 برچسبها رافائل گروسی هستهای - آژانس بینالمللی انرژی اتمی خبر ویژه